काठमाडौं, २१ असोज । सुदुर–पश्चिम प्रशंसा संरक्षण समुहले निर्मला पन्तको बलत्कार र हत्यामा संलग्न दोषी पत्ता लगाई कारवाहीको लागि सरकारसमक्ष जोडदार माग गरेको छ ।
आइतबार रिपोर्टर्स क्लब नेपालमा समूहले बृहत्त अन्तरक्रिया आयोजना गरेर निर्मलाको निर्ममतापूर्वक हत्या गरिएको र जघन्य अपराधको सम्बन्धमा पीडीत परिवारको सम्वेदनशीलताकोसमेत बेवास्ता गरिएको भन्दै आपत्ती जनाउँदै हत्यामा संलग्न दोषीलाई कडाभन्दा कडा कानुनी कारबाहीको माग गरेको हो ।
७५ दिनसम्म पनि दोषी पत्ता लाग्न नसकेको र पीडित पक्षले न्याय पाउन नसकेकोे भन्दै सुदूर–पश्चिमका काठमाण्डौबासीहरुको प्रतिनिधित्व गर्ने सामाजिक संस्थाहरु र नागरिक समाजहरुले संयुक्त रुपमा आज गम्भिर ध्यानाकर्षण गराएका छन् ।
कार्यक्रममा बोल्दै पूर्वमन्त्रीसमेत रहेका नेपाली कांग्रेसका नेता रमेश लेखकले सरकारले चाँडोभन्दा चाँडो घट्नाको छानबिन गर्दे दोषीलाई सार्वजनिक गर्नुपर्ने माग गरे ।
नागरिकको स्वतन्त्रपूर्वक बाँच्न पाउने अधिकारको हनन् भएको भन्दै उनले भने,‘घट्नाको प्रकृतिमाथि केही बिसंगतिहरु देखिएका छन्, त्यो सत्यपनि हो तर प्रमाण मेटाउने कामपनि भएको हुँदा अपराधीले संरक्षण पाईरहेको छ ।’
निर्दोष मानिषहरुलाई अनाहकमा अपराधीको ट्याग लागेको बताउदै उनले यो सामाजिक न्यायको मुद्दा भएको कारण यसमा कसैले राजनीती गर्न नहुने बताए । सरकारसंग न्याय माग्दा राजनिती हुन्छ भने कोसंग न्याय माग्ने भन्दै लेखकले प्रतिप्रश्न गरेका छन। उनले घाईतेहरुको स्थिती अत्यन्त जटिल रहेको बताउँदै त्यतापतर्फ समेत सरकारको ध्यानाकर्षण गराए ।
उनले भने,‘राज्यको कति सम्पति नोक्सान हुने खतरामा थियो र गोली चलाएर नागरिकले ज्यान गुमाउनुपर्यो, जिन्दगीभरिको पीडा बोकेर बाँच्नुपर्ने ?’ उनले काङग्रेसलाईमात्र न्याय चाहिएको नभएर सबैले निर्मलाको लागि न्यायको माग गरिरहेको बताए ।
त्यस्तै कार्यक्रममा बोल्दै नेकपाका सांसद डा.दिपकप्रकाश भट्टले यो घट्नाका बारेमा आफूहरुले संसददेखि सडकसम्म नै जानकारी गराईसकेको जनाए । पाँच महिना यता १७० बलत्कारका घट्ना घटिसकेको जनाउनदै उनले अपराधी जतिनै शक्तिशाली भएपनि राज्यले सार्वजनिक गर्नुपर्ने धारणा राखे ।
डि.एन.ए टेस्टको रिपोर्ट नेगेटिभ आईसकेपछि वास्तविक अपराधि को हो ? भनेर सत्य तथ्य पत्ता लगाउनु राज्यको दायित्व भएकोपनि उनले बताए । आजको भोलिनै पत्ता नलागेपनि अपराधी कानुनको कठघरामा आउनुपर्नेमा उनले जोड दिएका छन् ।
घट्ना घटेको यतिका दिन बितिसक्दापनि अहिलेसम्म दोषी पत्ता लगाउन नसक्नु यो राज्यको लागि लाजमर्दाे बिषय भएको उनको भनाई थियो । उनले भने,‘अब राज्य यसमा चुक्न हुँदैन् ।’
कार्यक्रममा नेपाल विद्यार्थी संघका अध्यक्ष नैनसिंह महरले पञ्चायतको बेलाकोजस्तै लाश भेटिने तर अपराधी भेटिने आशा नरहेको बताएका छन । उनले कनञ्चनपुरको घट्नापछि पाँच महिनामा अन्य यस्ता धेरै घट्नाहरु घटिसकेको जानकारी गराएका छन ।
दुई तिहाईको बहुमतको सरकारमा दुई तिहाईकै दरले अपराधको घट्ना बढेको उनले आरोप लगाए ।
त्यस्तै अनेरास्ववियुका महासचिव ऐन महरले निर्मला पन्तको बलात्कारपछिको हत्यामा संलग्न अपराधीलाई हदैैसम्मको कारवाहीको माग गरे ।
घट्नाको निश्पक्ष छानविन गराई अपराधमाथि राजनीति गर्न नहुने उनले बताए । अहिले आएर आफ्ना आफन्तबाटै अपराध बढिरहेका कारणपनि नेपाल प्रहरीले सम्पुर्ण सयन्त्रको प्रयोग गरि छानबिन गर्नुपर्ने बताए ।
अनेरास्ववियुको उक्त घट्नाप्रति आपत्ति रहेको जनाउँदै सरकारको घट्नामा कुनै दोष नरहेको स्पष्ट पारे । उनले प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले अपराधी पत्ता लगाउन १२ वर्ष लाग्ने भनेर बोलेको नभई यस्ता कयौं घट्नाहरु छन जो छानबिन हुन नसकेको भनेरमात्रै स्मरणमात्र गराएको भन्दै ओलीको बचाउ गरे ।
महिला अधिकारकर्मी शारदा चन्दले निर्मला पन्तको बलात्कारपछिको हत्याको घट्नामा अनुुुसन्धानको लागि पक्ष र विपक्ष दुबैको उत्तिकै महत्वपूर्ण भुमिका रहेका बताईन् ।
उनले आफु प्रधानमन्त्री कार्यालयमा घट्नाको बारेमा जानकारी गराउन जाँदा अपमानित भएको गुनासो पोखिन् । चन्दले भनिन्,‘प्रहरीको आदेशबिनै कसरी परिचालन भयो ? क–कसको घट्नामा दोष रहेको छ सबै सार्वजनिक गरियोस् । सर्कसकोजस्तै हामीलाई न ननचाईयोस।’
अहिलेसम्म पाँच वटा छानबिन समिति बनिसक्दापनि वास्तविक अपराधी पत्ता नलागेकोमा उनले आक्रोश समेत पोखिन् ।
उक्त कार्यक्रममा अनेरास्ववियू (कान्तिकारी) का केन्दिय सचिव डि.बि. साउद, नेता हर्केश कठायतलगायतका विद्यार्थी नेताहरुको उपस्थिति रहेको थियो ।
प्रेस बिज्ञप्ती
कञ्चनपुर जिल्ला भिमदत्त नगरपालिका उल्टाखाम बस्ने १३ बर्षिया निर्मला पन्तको योजनाबद्घ रुपमा मिति २०७५ साल साउन १० गतेका दिन बलात्कार पछि निर्ममता पूर्वक हत्या गरिएको र जघन्य अपराधको सम्बन्धमा पिडीत परिवारको सम्वेदनशीलताको समेत बेवास्ता गरी नेपाल प्रहरीका केहि कर्मचारीहरुले कानुनी रुपमा चुस्त दुरुस्त ढंगले खोज अनुसन्धान नै नगरेको र उल्टै घटनाको प्रमाण नष्ट गराउने तथा वास्तविक अपराधी लुकाउने एवं बनावटी अपराधी सार्वजनिक गर्ने जस्ता गैर कानुनी र गैरजिम्मेवारी कार्यले बलात्कार र हत्या जस्तो गम्भीर प्रकृतिको फौजदारी अपराधको वास्तविक अपराधिको पहिचान हुन नसकेको कुरा सर्वबिदितै छ ।
अनुसन्धानमा गैह्र जिम्मेवारीपूर्ण तरिकाले कार्य गरि प्रमाण नष्ट गर्ने प्रहरी कर्मचारीहरुबाटनै सत्य–तथ्य पत्ता लगाउन सकिने अवस्था भएकोले नेपाल सरकारले तत्काल उक्त कुरालाई गम्भिरता पूर्वक लिई आवश्यक कार्य अगाडी वढाएमा जनताले थप आन्दोलन गर्नु नपर्ने, राज्यको श्रोत र समय पनि खर्च नभइ वास्तविक दोषी पत्ता लगाउन सकिने सम्भावना देखिएकोले त्यस तर्फ समेत ध्यान आकर्षण गराउँद छौ । आज ७५ दिनसम्म पनि दोषी पत्ता लाग्न नसकि पिडित पक्षले न्याय पाउन नसकेकोेले हामी सुदूर–पश्चिमका काठमाण्डौबासीहरुको प्रतिनिधित्व गर्ने सामाजिक संस्थाहरु र नागरिक समाजहरुको गम्भिर ध्यानाकर्षण भएको छ ।
शव बरामददेखि अन्त्यष्टीसम्म बिभिन्न बेलामा भएको प्रमाणहरु मेटाउने ( कपडा पखाल्ने देखि जलाउने) काम प्रहरीबाट नै भएको कुरा छानबिन आयोगबाट स्पष्ट भएको छ र सोही कारण प्रहरीहरुलाई निलम्बन पनि गरिएको छ । छानबिन आयोगका सदस्यले कुनै पक्षको धम्कीका कारण ज्यु–ज्यान जोगाउन समितिबाट राजिनामा दिन्छन, संयुक्त राष्ट्रसंघलाई समेत जानकारी दिन्छन अनि सरकारले सम्झाए पछि उनि आयोगमा फर्कन्छन, प्रतिबेदन बुझाएको दिन छानबिन आयोगका सदस्यको गाडी समेत तोडफोड हुन्छ । घटनाक्रमले अपराधि प्रहरी र आयोगको बरीपरी नै देखिन्छ तर पनि पत्ता लाग्दैन ।
के हत्यारा सरकार भन्दा पनि वढी शक्तिशाली हो ? सरकारले हत्यारा पत्ता लगाउन नसकेको हो ? सुदूर पश्चिमलाई बेवास्ता गरेको हो ? बुझ्न सकेका छैनौ हामी सुदूर पश्चिम बासीहरुले । एक मानसिक संन्तुलन बिग्रेको मानिसलाई नक्कली हत्यारा बनाएर किन सार्वजनिक गरिन्छ ? आवश्यक नै नभएको बेला सम्वन्धित अधिकारीको आदेश बिना नै किन गोली चलाएर निर्दोष जनतालाई मारिन्छ ? किन घाइते बनाइन्छ ? प्रहरीको जिम्मेवारीता र जवाफदेहिता खै ? कसले प्रमाण मेटाउन लगायो ? कस्ले धम्की दियो ? नेपाल सरकारले हत्यारा पत्ता लगाउन नसक्ने हो त ? न्याय पाउन आफ्नो सरकारप्रति बिश्वस्त नभएर बिकल्प खोज्नु पर्ने हो त ? प्रतिवेदन किन सार्वजनिक नभएको ? के चुनौती आईप¥यो सरकारलाई ? यि र यस्तै प्रश्नहरुको जवाफ हामीले खोजिरहेका छौं ।
एक अबोध बालिकाको बलात्कार र हत्या भएको छ यस्तो अवस्थामा घटनामाथि राजनिति गर्ने, राजनैतिक दृष्टिकोणले हेर्न गरेर छानबिन प्रकृयालाई कमजोर पारी अपराधि पत्तालगाउने काम प्रभावित भएको देखिन्छ । अतः आयोगको प्रतिवेदन अनुसार वा आवश्यक परे निश्पक्ष छानबिन गर्ने न्यायिक आयोग समेत गठन गरि छिटो भन्दा छिटो अभियुक्तको पहिचानगरि दोषीलाई सार्वजनिक गर्न तथा पिडितपक्षलाई न्याय दिलाउन भइरहेका जनदबावमूलक कार्यमा स्वतन्त्र नागरिक समाज, सरोकारवाला र जिम्मेवार संस्थाको हैसियतले ऐकवद्धता जनाउँदै सुदूर–पश्चिम प्रदेशका काठमाण्डौमा बसोवास गरेका नागरिकहरुको प्रतिनिधित्व गर्ने सामाजिक संस्थाहरुको तर्फबाट दवाव दिन बाध्य भई यो प्रेस बिज्ञप्तीमा हस्ताक्षर गरेका छौ । यो दवाव अपराधिलाई सार्वजनिक नगरे सम्म कायम रहने कुरा समेत सबैलाई जानकारी गराउन चहान्छौ ।
क्र.सं. संस्था नाम हस्ताक्षर
१ प्रसंसा संरक्षण समूह श्री अम्बादत्त भट्ट
२ सुदूर पश्चिम सरोकार मंच श्री लक्ष्मी शाह
३ सुदूर पश्चिम समाज श्री लाल बहादुर बोहरा
४ डेउडा समाज श्री नन्दकृष्ण जोशी
५ पश्चिम महिला जागरण समूह
श्री करुणा शाही
६ डोट्याली समाज श्री जगदिश के.सी.
७ अछाम सेवा समाज श्री यज्ञराज उपाध्याय
८ बैतडी सेवा समाज श्री दमनबहादुर चन्द
९ सुदूरपश्चिमाञ्चल लोकसंस्कृति संरक्षण मन्च नेपाल श्री चाँदनी मल्ल
१० सिर्जनशील प्रसंसा महिला समाज श्री बिशेश्वरी उप्रेती
११ बझाङ्गी समाज
श्री उमाशंकर जोशी
१२ दार्चुला सेवा समाज
श्री हरिप्रसाद अवस्थी
१३ डडेल्धुरा सेवा समाज
श्री मुकुन्दराज जोशी
१४ अछाम टीकाथली समाज
श्री डि.बि. साउद
निर्मला पन्तको बलात्कार तथा हत्या काण्डको छानबिनमा देखापरेका चुनौती
छलफल कार्यक्रम
मितिः २०७५ असोज २१ गते
स्थानः रिपोटर्स क्लव
आयोजक
(निर्मला पन्त हत्या छानबिन सुदूर पश्चिम नागरिक दबाव समिति, काठमाण्डौ)
प्रसंसा संरक्षण समूह
सुदूर पश्चिम सरोकार मंच
सुदूर पश्चिम समाज
डेउडा समाज
पश्चिम महिला जागरण समूह
सुदूरपश्चिमाञ्चल लोकसंस्कृति संरक्षण मन्च नेपाल
डोट्याली समाज
बैतडी सेवा समाज
अछाम सेवा समाज
सिर्जनशील प्रसंसा महिला समाज
बझाङ्गी समाज
डडेल्धुरा सेवा समाज
दार्चुंला सेवा समाज
अछाम टीकाथली समाज
