चिसो मौसमा कस्ता रोगहरु लाग्छन् र त्यसबाट बच्न के–के गर्नुपर्दछ त ?
काठमाण्डौं÷जाडोको समयमा नाक, कान र घाँटीको एलर्जी, श्वासप्रश्वास तथा छातीमा समस्या, आँखामा आँसु आउने, स्वर बस्ने तथा रुघाखोकी लाग्नेजस्ता रोगले मानिसमा सजिलै आक्रमण गर्ने गर्दछन् । यो अवधिमा मौसम शुष्क हुने हुँदा धुलो अत्याधिक उढ्ने भएकाले रोगले बढी आक्रमण गर्ने गरेको चिकित्सकहरु बताउँछन् ।
यस्तै शीतलहर, हुस्सु, कुहिरो र चिसो हावा पनि रोगहरु निम्त्याउने कारण हुन् । जाडो मौसममा रुघाखोकीका कारण नाक बन्द हुने, टाउको दुख्ने, पटकपटक हाछिउँ आइरहने, खोकी लाग्ने, गला खराब हुने, तथा ज्वरो आउने गर्दछ । रोग फैलिनुको प्रमुख कारण, वातावरणमा उत्पन्न भाइरस हो, जुन एक–दोस्रोमा श्वासप्रश्वास र हाछिउँ गर्दा वा खोक्दा निस्किने सिंगान र थुकको छिटाबाट फैलने र सर्नेगर्छ ।
यसलाई चिकित्सकको भाषामा रेस्पिरिटरी इन्फेक्शन भाइरस भनिन्छ, जो जाडोको मौसममा ज्यादा फैलिन्छ । यो बेलामा सकभर चिसो नलागोस् भनेर ध्यान पु¥र्याउन जरुरी रहेको चिकित्सकहरुको भनाइ छ । मौसम ख्याल गरेर शरीरमा तापक्रम बढाउने किसिमका खाना खाने तथा न्यानो कपडा लगाउनाले पनि चिसोबाट लाग्ने रोगबाट बच्न सकिन्छ ।
चिसो मौसममा तुलसी, अदुवा र महको प्रयोगले रुघाखोकी नियन्त्रणमा सघाउ पुर्याउँछ । त्यसका अलावा चिकित्सकहरु चिसो याममा तातो तरल पदार्थ जस्तै सुप, दलिया, खिचडी र रेसादार साग–सब्जी भरपुर मात्रामा खान सल्लाह दिन्छन् । चिसोमा ज्वरो र रुघाका सानातिना बिरामीलाई पनि कैयौंपटक चिकित्सकले औषधि लेखेरदिन्छन् । यसले रोग त छिट्टै निको हुन्छ, तर शरीरलाई हानी पु¥र्याउँछ । यसबाट हुने नोक्सानीबाट जोगिन प्रोबायोटिक्सको ठूलो भूमिका हुन्छ ।
मानिसको उमेर बढेसंगै शरीरको रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता पनि स्वतः घट्छ । जसका कारण चिसो मौसममा बृद्धबृद्धामा बढी स्वास्थ्यसम्बन्धी समस्या देखा पर्नेगर्छ । यसबाट जोगिन धेरै कुरामा ध्यान दिनुपर्छ । भरसक चिसोबाट बच्नुपर्छ । त्यसका अलावा नियमित रुपमा सुन्तला, स्याउआदि फलफूल खानुपर्छ । यसमा रहेको एन्टी अक्सिडेन्ट तत्वले शरीरको रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउँछ । नियमित खानामा सुप समावेश गर्ने राम्रो हुने चिकित्सकको सल्लाह छ । यस्तै चिसो मौसमको असर बृद्धबृद्धापछि बालबालिकामा बच्चालाई पर्छ । यो मौसममा बृद्धबृद्धालाई दम र बाथले बढी सताउँछ भने बालबालिकालाई निमोनिया र रुघाखोकीजस्ता रोगले दुख दिने गरेको पाइन्छ । जाडो मौसममा रोग फैलाउने भाइरसबाट जोगिन अनावश्यक रुपमा मुखमा हात राख्नुहुँदैन त्यस्तै नाक र आँखा मिच्नुहुँदैन ।
दिनमा ४–५ पटक साबुनपानीले हात धुनुपर्छ । जाडोमा दैनिक कम्तीमा १० देखि १२ ग्लास पानी पिउनुपर्छ । यसका अतिरिक्त जुस, लस्सी, दूध आदि प्रशस्त पिउनु लाभदायक मानिन्छ । चिया र कफी भने कमै पिउनु राम्रो हुन्छ । चिसोबाट बच्न मद्यपान र धुम्रपान गर्नु हुँदैन । यसले मानव स्वास्थ्यमा नकारात्मक असरपार्छ ।
–स्वास्थ्यकर्मीहरुको सहयोगमा
