डिएन घिसिङ
खेलाडीको सफलता प्रशिक्षण बिधिमा आधारित रहेको हुन्छ।एथलिटहरूलाई उनीहरूको पूर्ण क्षमताको विकास गर्न मद्दत गर्ने र प्रदर्शनको विश्लेषण, सान्दर्भिक सीपहरू प्रोत्साहन प्रदान गरेर तयारी गरिन्छ। खेलाडीको मार्गदर्शन र तिनीहरूको छनौटको प्रक्रिया कोच अर्थात प्रशिक्षक जिम्मेवार हुने गर्दछ।
कोचिंग भनेको एथलिट वा टोलीलाई पूर्ण क्षमता हासिल गर्नका लागि मार्गदर्शन, प्रेरणा र सशक्त बनाउनु हो।
राम्रो एथलेट हुनलाई प्रतिभा चाहिन्छ तर उनीहरुलाई राम्रो कोच पनि उतिकै महत्त्व हुन्छ। कोचको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण गुण उत्साहको साथ प्रशिक्षण दिलाउन सक्ने क्षमता चाहिन्छ ।
अस्ट्रेलियाका पुर्ब रक्बी खेलाडी एब सोधकर्ता क्रिस वेलम्यानको कथन अनुसार प्रशिक्षकहरूले उनीहरूको खेलको शिक्षाको ७५ प्रतिशत उनीहरूका खेलाडीहरूलाई खर्च गरेर २५ प्रतिशत समय कोचिंगमा दिने हो भने सफलता नजिक रहेको बताएका छ्न।आफ्नो अनुभवमा केहि प्रशिक्षकहरूले एथलीटहरू कसरी सिक्छन् भनेर बुझ्न समय नलिएको समेत प्रकाश गरेका छ्न।
उत्कृष्टता कोचमा हुने गुणहरु-
क)उत्कृष्ट कौशलता आधार तयार गर्ने ।
ख) आत्मविश्वास प्रेरित र सहभागीहरूलाई उत्प्रेरित गर्ने क्षमता।
ग) मुल्याकन गर्ने र समस्या समाधान गर्ने क्षमता।
घ)दृढता र धैर्य।
ङ)राम्रो संगठन निर्माण गर्ने ।
च) एक संवेदनशील र सहयोगी दृष्टिकोण।
छ)शारीरिक क्षमता।
राम्रो कोच बन्न निम्न अनुसार रहेका छन्।
१) खेलको लागि जोश बुझ्ने।
कोचिंगमा उफ्रिनु भन्दा पहिले कोचहरूले खेलको लागि उनीहरूको उत्कटता बुझ्नुपर्दछ। खेलको लागि उच्च स्तरको उत्कटताले ऊर्जा, रचनात्मकता र खेलाडीहरूलाई उत्प्रेरित गर्ने क्षमतालाई ठूलो प्रभाव पार्दछ। जोश सकारात्मक रहेको हुनुपर्छ। यदि एक खेलाडी वा एक सहायक कोच उत्साहित अभ्यास गर्न आउँछ, त्यो भावना र जोस सजिलै टीमको हर अन्य सदस्यको लागी पारित समेत प्रभाव गराउछ।
२)शिक्षणको लागि स्टेज तयार गराउनु।
अभ्यास गर्नु अघि, एथलीटहरूसँग भेट्नुहोस् र भूमिका वर्णन गर्नुहोस्।उनीहरूलाई थाहा दिनुहोस् तपाईंको उद्देश्य तिनीहरूको एथलेटिक सीप सुधार गर्न मद्दत गर्नु हो। उनीहरूमा प्रभाव पार्नुहोस् कि तपाईं उनीहरूको ख्याल राख्नुहुन्छ व्यक्तिको रूपमा, तपाईं तिनीहरूको जीवनको बारे चिन्तित हुनुहुन्छ एथलेटिक्स पनि। हेरचाहको महसुस गर्नाले एक खेलाडी बढी सशक्त बनाउँछ। प्रयास र एकाग्रता बढ्छ। तपाईंको हेरचाहको अंश भनेको खेलाडीहरूका गल्तीहरू सच्याउन गर्नु हो।
३)सकारात्मक सोच किन महत्त्व हुन्छ।
खेलाडीहरूलाई प्रेरणानात्मक निश्चित प्रविधिको अभ्यास गर्न वा दक्ष ड्रिल प्रदर्शन गर्न भन्दै सुझाउनुहोस। हरेक मोडमा वर्णन गर्नुहोस् कि कसरी सबै कुरा खेल्ने तिनीहरूको क्षमतामा सकारात्मक प्रभाव पार्दछ।
४) आधारभूतहरू ज्ञान।
खेलकुदका आधारभुत कुराहरू जान्नुहोस् र सिकाउनु होस। जुन खेलाडी उचित कौशल स्तरको लागी अभ्यास डिजाइन गर्न सक्षम गराउन सक्द्छ।
५)सम्पूर्ण भागविधि प्रयोग गर्नुहोस्।
प्राय: भागहरू वा चरणहरूमा सीपहरू सिकाउन आवश्यक पर्दछ। फेरि, मौलिकको गहन ज्ञानले खेलाडीलाई एक फाइदा दिन्छ। किनकि उनीहरू सीप सही ढंगले प्रदर्शनको लागि एक मानसिक चेकलिस्ट बनाउँनु पर्छ। शिक्षकहरूले यसलाई “कार्य-विश्लेषण” भनेर उल्लेख गर्नु पर्दछ।
६)प्रभावकारी प्रेरणा।
प्रत्येक अभ्यासमा प्रत्येक खेलाडीलाई उत्प्रेरित सकारात्मक बनाउनुहोस।यसले ध्यान, मान्यता र सराहनाको लागि खेलाडीको आवश्यकतालाई सन्तुष्ट पार्छ। तपाइँको प्रशंसाले उनीहरुलाई विशिष्ट महसुस होस।सधैं प्रयासको प्रशंसा गर्दा नकारात्मक भन्दा बढी सकरात्मक खोज्ने प्रयास गर्नुहोस्।
७) सफलताको योग्यता ।
जब एक एथलीट वा टीम अन्ततः एक सीप वा अवधारणा मास्टर,उपलब्धि पहिचान गर्न समयको लागि अभ्यास रोक्न संकोच नगर्नुहोस्। तिनीहरूको प्रयासको प्रशंसा गर्नुहोस्, र आफ्ना खेलाडीहरूलाई सम्झाउनुहोस् कि किन दक्षतामा निपुणता महत्वपूर्ण हुन्छ ।
८) प्रचारको लागि सम्मानित ब्यक्ति उभ्याउनु होस।
धेरै प्रशिक्षकहरूले खेलाडीहरूसँग निश्चित मानहरू र सुविधाहरूको बारेमा कुरा गर्छन् जुन उनीहरू सबै टोली सदस्यहरूमा हेर्न आशा गर्छन्। कोच वास्तवमै यी मानहरूको लागि सबै भन्दा राम्रो सकारात्मक मोडलहरू हुन्। जब राम्रो खेलकुदलाई जोड दिईन्छ, सम्मानसहित कोचिंगको बारेमा कुरा गर्नुहोस्, खेललाई सम्मान गर्नुहोस् र अधिकारीहरूप्रति दृष्टिकोण सकारात्मक बनाउन लगाउनु होस।
९) धेरै खेलमा सहभागी बढाउन प्रयास गर्नुहोस।
अत्यधिक ईर्ष्यालु कोचहरू कहिलेकाँही आफ्ना खेलाडीहरूलाई वर्षभरको आधारमा एउटा खेल खेल्न प्रोत्साहित गर्छन्। यसले अत्यधिक चोटपटक र बर्नआउट गर्न सक्छ। अन्य खेलहरूमा भाग लिनाले खेलाडीहरूले तपाईंको खेल खेल्ने तरिका सुधार गर्दछ।त्यसैले सहभागीको गुणस्तर र सफलता प्राप्त गर्ने प्रोत्साहित गर्नुहोस।एक राम्रो शिक्षक हुनु समय, प्रयास,अभ्यास,धैर्य र एक खेलाडीको जीवनमा एक फरक बनाउनको लागी हो।
१०)कोचिंगको मनोबैज्ञानिक तरिका अपनाउनु होस
एथलेटिक प्रदर्शन सुधार गर्न उनीहरूको अनुसन्धानमा फोकस गर्न सुस्म रूपमा मनोबैज्ञानिक आधारमा हस्तक्षेप वा सुधार गर्न प्रेरित गर्नु पर्ने हुन्छ।
उल्लेखित विवरणको अभ्यासले कोच गर्ने जसले सकारात्मक र व्यक्तिगत सम्बन्धहरूमा ध्यान केन्द्रित गर्छन् मैदानमा उनीहरूको रेकर्ड बाहिरको सफलता सुनिश्चित गर्दछ। सम्बन्ध नै कोचिंगको आधार हो र एक सम्बन्ध दुई-मार्ग सडक भएता पनि,उनीहरूको खेलाडीहरूसँग एक वास्तविक सम्बन्धको अनुसरण गर्न कोचको उत्तरदायित्व रहन्छ।खेल जित्ने उत्प्रेरक रूपमा मात्र कोचलाई होईन कोचले जीवनशैलीलाई समेत अभ्यस्त गराउछ।प्रयास र परस्पर निर्देशीत रहने एथलेट आफै उर्जाशिल भएर सधैं सफलता तर्फ उन्मुख भएको देखिन्छ।
२०८२ बैशाख ९ - मंगलवार
